Rekuperacja to rodzaj systemu wentylacji z odzyskiem ciepła. Dzięki niej do pomieszczeń dostarczane jest świeże powietrze z zewnątrz i jednocześnie usuwane zużyte powietrze z wnętrza domu, zanieczyszczone kurzem, zapachami z kuchni, czy wydychanym dwutlenkiem węgla. Rekuperator w energooszczędny sposób odzyskuje z usuwanego powietrza ciepło (czyli energię) i ponownie wykorzystuje je do ogrzania powietrza nawiewanego z zewnątrz do budynku. Dzięki systemowi filtrów powietrze z zewnątrz dodatkowo jest oczyszczane a wymiennik ciepła wbudowany w system rekuperacji wykorzystuje ciepło ponownie. Powietrze zużyte oddaje swoją energię (zimą ciepło, latem chłód) do świeżego powietrza wchodzącego z zewnątrz nie mieszając się z nim. Dzięki rekuperacji wraz z ciepłym powietrzem usuwana jest również wilgoć z łazienek i kuchni. Rekuperacja działa bezgłośnie a zużycie energii na jej funkcjonowanie jest minimalne.
W budynku z systemem rekuperacji zbędne są kominy wentylacyjne służące do wentylacji grawitacyjnej. Aktualnie uważa się, że przy obecnych technologiach budowania domów (ciepłe i szczelne ściany i okna), nowoczesny, energooszczędny dom powinien posiadać rekuperację. W domu pasywnym rekuperacja jest obowiązkowa.
Zalet posiadania systemu rekuperacji:
1. stały dostęp świeżego powietrza do domu bez konieczności wietrzenia i utraty ciepła w okresie zimowym,
2. lepsze samopoczucie domowników,
3. oszczędność na zużyciu energii do ogrzewania domu (nawet do 50%),
4. możliwość zmniejszenia rozmiarów grzejników i mocy systemu grzewczego (nawet o 45% mniejsze zapotrzebowanie budynku na ciepło),
5. obniżenie zawartości wilgoci w powietrzu wewnętrznym: brak pleśni i grzybów na ścianach,
6. filtrowanie powietrza zapewnia brak owadów w domu,
7. oczyszczanie powietrza jest korzystne dla alergików i astmatyków,
8. brak zaparowanych okien i luster (nawet podczas kąpieli!),
9. możliwość odcięcia się od hałasu panującego na zewnątrz (nie ma konieczności otwierania okien)
Sam rekuperator zwany również centralą wentylacyjną z odzyskiem ciepła, jest urządzeniem zasilanym energią elektryczną, które służy do nawiewania i wyciągania powietrza z pomieszczeń. Najważniejszą częścią rekuperatora, od której zależą parametry odzysku ciepła, jest wymiennik ciepła umieszczony w centralnym miejscu rekuperatora. Wymiennik – w zależności od rodzaju – może być przeciwprądowy, obrotowy lub krzyżowy, przy czym wymienniki przeciwprądowe odzyskują największy procent energii z powietrza wywiewanego. (Wymiennik ciepła to biały wielokąt widoczny w centralnej części rekuperatora.) Wymiennik ciepła w rekuperatorze dąży do wyrównania temperatur pomiędzy dwoma strumieniami powierza. Zimą, gdy powietrze wchodzące do budynku jest zimne, a w środku domu jest ciepło, powietrze wchodzące ogrzewa się od wychodzącego. Dzięki temu procesowi nawiewane do domu powietrze jest cieplejsze. Latem ten sam proces działa w drugą stronę – wewnątrz domu powietrze jest chłodniejsze, na zewnątrz gorące, więc powietrze wchodzące do budynku schładza się od powietrza wychodzącego – wymiennik rekuperatora zawsze wymienia ciepło pomiędzy powietrzem wchodzącym a wychodzącym.
Oprócz wymiennika ciepła w rekuperatorze po obu jego stronach znajdują się filtry: jeden za wentylatorem nawiewnym, drugi za wentylatorem wywiewnym. Zadaniem obu jest filtrowanie powietrza z kurzu i większych zanieczyszczeń, dzięki czemu chroniony jest wymiennik ciepła i kanały, a nawiewane powietrze jest czyste.
Do rekuperatora podłączyć można dodatkowo gruntowy wymiennik ciepła lub jednostkę chłodzącą, która obniży temperaturę powietrza nawiewanego podnosząc jeszcze bardziej komfort.
Montaż rekuperacji rozpoczyna się na etapie stanu surowego zamkniętego przed tynkami. Etap drugi prac nad montażem systemu dokonywany jest po pomalowaniu ścian.
