Emisja CO2 w domu jednorodzinnym, czyli dlaczego warto wybrać ogrzewanie gazowe lub pompę ciepła.
Zbliża się sezon grzewczy warto więc przyjrzeć się w szerszym kontekście temu, co to oznacza dla nas, naszego otoczenia, dla naszego środowiska, dla planety, na której żyjemy. Zgodnie z danymi statystycznymi to nie samochody wytwarzają bowiem najwięcej CO2, leczy budynki (aż 38%).
Globalne ocieplenie, zmiany klimatyczne, dziura ozonowa, smog, kwaśne deszcze, choroby cywilizacyjne wszystko to wynika z zanieczyszczenia środowiska, do którego doprowadzili ludzie. Wikipedia podaje, że zanieczyszczenie środowiska to „stan wynikający z wprowadzania do powietrza, wody lub gruntu, substancji stałych, ciekłych lub gazowych lub energii w takich ilościach i takim składzie, że może to ujemnie wpływać na zdrowie człowieka, przyrodę ożywioną, klimat, glebę, wodę lub powodować inne niekorzystne zmiany”.
Dziś skupimy się na emisji do powietrza gazu cieplarnianego jakim jest dwutlenek węgla (CO2). Dwutlenek węgla to bezbarwny i niepalny (w temperaturze pokojowej) gaz o kwaskowatym smaku, który jest rozpuszczalny w wodzie i cięższy od powietrza. Występuje on w organizmie człowieka i jest w nim wytwarzany a jego zbyt małe, jak i zbyt duże stężenie jest dla nas szkodliwe. W większych stężeniach w powietrzu dwutlenek węgla uniemożliwia usuwanie dwutlenku węgla z organizmu, przez co jest szkodliwy dla zdrowia, a nawet zabójczy.
Dwutlenek węgla jest częścią obiegu węgla w przyrodzie, jest produktem spalania i oddychania, jest też wykorzystywany przez rośliny w procesie fotosyntezy.
Dwutlenek węgla występuje w powietrzu w śladowych ilościach (około 0,04%), ale odgrywa ważną rolę w efekcie cieplarnianym. Jego stężenie zmienia się sezonowo i w zależności od szerokości geograficznej, a także lokalnie. Jego koncentracja jest na ogół większa nad lądami niż nad oceanami, na półkuli północnej większa niż na południowej, na obszarach miejskich i w pobliżu miejsc spalania paliw kopalnych jest większa niż średnia[1].
Wzrost stężenia dwutlenku węgla w powietrzu na świecie w latach 1960-2020 pokazuje wykres poniżej.
Dwutlenek węgla zwany jest gazem cieplarnianym, gdyż zatrzymuje ciepło w atmosferze powodując ocieplenie klimatu.
Jednym z sposobów emisji dwutlenku węgla do atmosfery jest spalanie paliw kopalnianych: węgla i ropy. Według danych Eurostatu produkcja CO2 tylko w Polsce w 2018 r. wzrosła o 3,5%. Istotny wpływ na zatruwanie środowiska mają gospodarstwa domowe, dlatego warto przeanalizować, jak ograniczyć emisję CO2 na własną rękę, w własnym domu jednorodzinnym czy mieszkaniu. Zgodnie z danymi Eurostatu, w 2018 roku aż 10,3% CO2 wyprodukowanego na terenie Unii Europejskiej pochodziło z Polski. Jednocześnie blisko 1/5 gazów cieplarnianych Unii Europejskiej powstaje w gospodarstwach domowych.
Emisja do powietrza dwutlenku węgla w Polsce w latach 2008 – 2015
Jeżeli nie ograniczymy zanieczyszczania powietrza, to według Crowther Lab z Politechniki Federalnej w Zurychu za 30 lat w Warszawie będzie tak ciepło jak w gruzińskim Tbilisi, gdzie średnia roczna temperatura osiąga 13,3°C (dla porównania w Warszawie wynosi ona 7,7 °C). Jak więc chronić środowisko i ograniczyć emisję CO2 na własną rękę?
Odnosząc się do wykresu powyżej możemy zauważyć, że emisja dwutlenku węgla z gospodarstw domowych – domach jednorodzinnych i mieszkaniach w badanym okresie wyniosła od 45 do 54 mln ton rocznie i była związana głównie z ogrzewaniem i chłodzeniem (ok. 76%).
Na pytanie “W jaki sposób ogrzewany Jest Pana(i) dom jednorodzinny/mieszkanie?” zadawane przez Centrum Badania Opinii Społecznej Polacy odpowiedzieli zgodnie z wykresem poniżej.
Oznacza to, że rezygnacja z ogrzewania węglowego w domach jednorodzinnych może stanowić najłatwiejszy i najskuteczniejszy sposób ograniczenia emisji CO2 w gospodarstwach domowych.
Wśród ekologicznych, energooszczędnych i coraz popularniejszych rozwiązań zastępujących nieefektywne źródła węglowe są instalacje zasilane gazem lub pompy ciepła. Pierwsze charakteryzują się niższymi kosztami zakupu i montażu, a dodatkowo ich finansowanie wspierane jest wieloma programami bezzwrotnymi lub nisko oprocentowanymi pożyczkami organizowanymi i udzielanymi na szczeblu samorządowym oraz wojewódzkim.
Z kolei inwestycja w pompę ciepła to dobry pomysł dla osób chcących całkowicie wyeliminować zużycie paliw kopalnych. Rozwiązanie to związane jest z wyższymi kosztami początkowymi, a także opłatami za prąd, ponieważ pompy ciepła wykorzystują energię elektryczną.
Dodatkowo wskazane instalacje możemy wspierać wybierając instalację solarną lub fotowoltaiczną, gdzie część energii cieplnej będzie wytwarzana z słońca i pozwoli np. ogrzać wodę w sezonie letnim. Używanie instalacji solarnej pozwala w zadowalający sposób ogrzewać wodę w domu jednorodzinnym w okresie od marca/kwietnia aż do września/października – bez potrzeby załączania w tym czasie pieca, czy pompy ciepła.
Istotnym czynnikiem pozwalającym ograniczyć koszty ogrzewania budynków, w szczególności domów jednorodzinnych, nawet o połowę, jest termomodernizacja. Odpowiednie ocieplenie budynku oraz właściwie dobrane i zamontowane okna (z użyciem tzw. ciepłego montażu) to zysk nie tylko dla domowego budżetu, ale i dla środowiska – mniejsze zapotrzebowanie na energię cieplną przekłada się na mniejsze zużycie węgla i spadek emisji szkodliwych substancji do atmosfery. Przy braku właściwej izolacji termicznej, podczas podgrzewania wody i ogrzewania domu jednorodzinnego może powstawać w ciągu roku tyle dwutlenku węgla, że potrzeba nawet 3 tysięcy drzew na jego pochłonięcie.
Dodatkowo aby ograniczyć szkodliwą emisję CO2 możemy wprowadzić sporo prostych rozwiązań, w własnym domu mieszkalnym, w mieszkaniu, w pracy, które odwdzięczą się nam również oszczędnościami w domowym budżecie:
- właściwy dobór domowego oświetlenia i urządzeń RTV/AGD (energooszczędne żarówki, niska klasa energetyczna sprzętu),
- wyeliminowanie złych nawyków takich jak: gotowanie zbyt dużej ilości wody w czajniku, wkładanie ciepłych posiłków do lodówki,
- wyłączanie urządzeń pozostawionych w trybie czuwania (elektroniczne „wampiry” w trybie czuwania potrafią podwyższyć domowy rachunek za prąd o 8%),
- ograniczenie działania klimatyzacji,
- instalacja systemu inteligentnego domu (który pamięta za nas o sterowaniu i wysączaniu instalacji),
- wyrobienie w sobie dobrych nawyków, takich jak: gaszenie zbędnego oświetlenia, wyłączanie i odłączanie z gniazdek sprzętów,
- monitorowanie zanieczyszczenia środowiska w najbliższym punkcie pomiarowym (punkt pomiarowy dla Miasteczka Siewierz Jeziorna),
- oszczędne użytkowanie samochodów, zamiana ich na transport publiczny lub rower,
- sadzenie nowych drzew i ograniczenie wycinania istniejących,
- rezygnacja lub ograniczenie spożycia mięsa.
Często odpowiedzialnością za zanieczyszczenie środowiska obarcza się brak zmian systemowych i dużo w tym racji, pamiętajmy jednak, że wszystko zaczyna się w domu a my sami mamy realny wpływ na to jak będzie wyglądało środowisko, w którym żyjemy my i nasze dzieci. Cóż mamy do stracenia?
